APA: Blog

Op het APA-weblog biedt The APA-Team ondersteuning bij het gebruik van APA, met toelichtingen bij veelvoorkomende vragen en er is de mogelijkheid een reactie te geven of een vraag te stellen.

The APA Team

Hoofdstuk uit een boek: wanneer wel, wanneer niet?
Een student stelde de volgende vraag: ik verwijs naar meerdere hoofdstukken uit hetzelfde boek, geschreven door verschillende auteurs. Volgens de APA-richtlijnen moet ik ieder hoofdstuk apart vermelden maar mag ik in plaats daarvan ook naar het gehele boek verwijzen?

Wie naar een boek verwijst noemt de complete publicatie één keer in de bronnenlijst. In de tekst kan er meerdere keren naar verwezen worden. Door het vermelden van één of meer paginanummers kan worden aangegeven naar welk deel van het boek wordt verwezen. Titels van hoofdstukken worden niet aan de verwijzing toegevoegd maar kunnen uiteraard wel in de tekst genoemd worden.
Wanneer de hoofdstukken door verschillende auteurs zijn geschreven en het boek is samengesteld door één of meer redacteurs wordt ieder hoofdstuk waar naar verwezen wordt apart genoemd in zowel de tekst als in de bronnenlijst.

Onderstaand drie voorbeelden uit het boek De brede basis van het sociaal werk. Merk op dat de volgorde in de bronnenlijst wordt bepaald door de achternaam van de eerste auteur en niet de volgorde in het boek:
Omlo, J. (2017). Sociaal werkers als verbindingswerkers. In M. Spierts, A. Sprinkhuizen, M. Scholte, M. Hoijtink, E. de Jonge, & L. van Doorn (Reds.), De brede basis van het sociaal werk: Grondslagen, methoden en praktijken (pp. 273-286). Bussum: Coutinho.
Tekst: (Omlo, 2017)
Postma, D. W. (2017). Het werken met informele groepen in open situaties. In M. Spierts, A. Sprinkhuizen, M. Scholte, M. Hoijtink, E. de Jonge, & L. van Doorn (Reds.), De brede basis van het sociaal werk: Grondslagen, methoden en praktijken (pp. 229-245). Bussum: Coutinho.
Tekst: (Postma, 2017)
Sprinkhuizen, A., & Scholte, M. (2017). Vorm geven aan methodisch handelen vanuit een brede basis. In M. Spierts, A. Sprinkhuizen, M. Scholte, M. Hoijtink, E. de Jonge, & L. van Doorn (Reds.), De brede basis van het sociaal werk: Grondslagen, methoden en praktijken (pp. 99-122). Bussum: Coutinho.
Tekst: (Sprinkhuizen & Scholte, 2017)
Terug naar de vraag van de student: is het ook toegestaan om één keer naar het complete boek te verwijzen? De bronvermelding ziet er dan zo uit:
Spierts, M., Sprinkhuizen, A., Scholte, M., Hoijtink, M., De Jonge, E., & Van Doorn, L. (Reds.). (2017). De brede basis van het sociaal werk: Grondslagen, methoden en praktijken. Bussum: Coutinho.
Tekst: (Spierts et al., 2017)
Een argument om slechts één keer naar het gehele boek te verwijzen is dat het lijkt alsof er meerdere publicaties zijn geraadpleegd terwijl het om hetzelfde boek gaat. Daarnaast is het vermelden van één boek minder werk dan het vermelden van meerdere hoofdstukken.

Omdat zowel de officiële APA-handleiding als het officiële APA-blog geen antwoord geeft op deze vraag is deze voorgelegd aan de APA Style Experts in Amerika. Het antwoord was dat beide opties zijn toegestaan. Wees hier wel consequent in, dus ieder hoofdstuk apart of alleen het complete boek.
De APA-richtlijnen uitgelegd: 3e editie
Sinds het verschijnen van de 7e editie van de Publication Manual of the American Psychological Association in oktober 2019 wordt regelmatig de vraag gesteld of en wanneer de herziene richtlijnen worden verwerkt op de website van de HAN Studiecentra en in de handleiding De APA-richtlijnen uitgelegd. Dit blogbericht gaat in op enkele veelgestelde vragen.

Wat is het verschil tussen de huidige en de nieuwe richtlijnen?
Er zijn ongeveer 20 herziene en nieuwe APA-richtlijnen met betrekking tot bronvermelding. De Werkgroep APA heeft de nieuwe richtlijnen geïnventariseerd en in de meeste gevallen zullen deze wijzigingen worden overgenomen voor de Nederlandse richtlijnen in de 3e editie van De APA-richtlijnen uitgelegd en op bovengenoemde website.

Wanneer verschijnt de 3e editie van De APA-richtlijnen uitgelegd?
De verschijningsdatum is mei 2021, ook nu weer als ringband en als gratis download. Dit geeft het onderwijs tijd genoeg om de nieuwe richtlijnen met ingang van schooljaar 2021-2022 te gaan gebruiken.

Waarom verschijnt de 3e editie van De APA-richtlijnen uitgelegd pas in 2021?
De Werkgroep APA heeft besloten om niet alleen de herziene richtlijnen te verwerken maar ook om de handleiding een nieuwe indeling te geven naar voorbeeld van de 7e editie van de Publication Manual. Tevens zullen er enkele nieuwe onderwerpen worden toegevoegd, waaronder de opmaak van een verslag en meer voorbeelden van tabellen en figuren – het meest gezochte onderwerp op dit blog.
In combinatie met het productieproces is er te weinig tijd om de nieuwe editie op tijd af te hebben voor het nieuwe schooljaar, daarom is gekozen voor mei 2021. Een eerdere datum, midden in het schooljaar zou tot verwarring kunnen leiden.

Moet ik de nieuwe richtlijnen vanaf schooljaar 2021-2022 gaan toepassen of mag ik de 2e editie blijven gebruiken?
De Werkgroep APA adviseert om vanaf het schooljaar 2021-2022 alleen de nieuwe richtlijnen toe te passen. Overleg met de eigen docent of opleiding als je liever de 2e editie wilt blijven gebruiken.

Mag ik de nieuwe richtlijnen nu al toepassen of moet ik wachten tot de 3e editie is verschenen?
Er zijn nu al diverse mogelijkheden om de herziene richtlijnen te bestuderen en eventueel toe te passen. Naast de 7e editie van de Publication Manual is de American Psychological Association een nieuw weblog begonnen. In Nederland worden een aantal nieuwe richtlijnen onder andere op de website van Scribbr beschreven. Overleg met de eigen docent of opleiding als je nu al de nieuwe richtlijnen wilt gaan gebruiken.

Ik heb nog een vraag of een opmerking, waar kan ik die stellen?
Stuur een e-mail aan auteursrecht@han.nl. De informatiespecialist van de eigen opleiding of hogeschool benaderen kan uiteraard ook.
Online lessen en cursussen
Hoewel dit blog zich zelden richt op actuele onderwerpen is dat dit keer wel het geval. Op dit moment worden er veel online lessen gegeven en volgen mensen online een cursus, maar: hoe verwijs je naar een webinar, weblecture of andere online gevolgde bijeenkomst?

Of en hoe een online meeting wordt vermeld in een bronnenlijst is afhankelijk van de beschikbaarheid na afloop. Kan de lezer of beoordelaar van de tekst waarin naar de online bijeenkomst wordt verwezen deze terugzien, al dan niet na inlog?

Is dat het geval, verwijs er dan in de tekst naar met de naam van de spreker of organisatie en het jaartal. Voeg bij een citaat en eventueel bij een parafrase ook de tijdsaanduiding toe (minuut: seconde). In de bronnenlijst worden ook de volledige datum, titel, raadpleegdatum en link genoemd. Achter de titel kan, indien van toepassing, tussen vierkante haakjes een omschrijving worden gegeven.

Voorbeeld online les (fictief)
Tekst
Een hypothese is een stelling die nog niet bewezen is (Van den Bergh, 2020) en …
of
Volgens Van den Bergh (2020, 1:53) geeft een hypothese “een voorlopig antwoord op de hoofdvraag en daarna onderzoek je of dit juist is”.
Bronnenlijst
Van den Bergh, F. (2020, 31 maart). Van vraagstelling naar theorie en hypothesen [Weblecture]. Geraadpleegd op 14 april 2020, van https://teams.microsoft.com/l/file/37F9B02B-10F9-4B56-989B-8919C5D9A151
Voorbeeld webinar
Tekst
Tijdens het webinar van SURF (2020) presenteerde een medewerker van Hogeschool Inholland een …
of
Volgens de eerste spreker, Zac Woolfit (SURF, 2020, 1:53), is dat …
Bronnenlijst
SURF. (2020, 18 maart). Hoe verplaatsen we ons onderwijs naar online? [Webinar]. Geraadpleegd op 14 april 2020, van https://surfnet.nepgroup-webinars.com/hoe-verplaatsen-we-ons-onderwijs-naar-online

Is de online meeting niet bewaard gebleven of de opname niet (meer) toegankelijk, verwijs dan alleen in de tekst naar de bijeenkomst als persoonlijke communicatie. Er komt geen vermelding in de bronnenlijst, in de tekst kan uiteraard wel een toelichting worden gegeven.

Voorbeeld online les (fictief)
Tijdens de online les werd verteld dat een hypothese een stelling is die nog niet bewezen is (F. van den Bergh, persoonlijke communicatie, 31 maart 2020) en …
of
Volgens Frits van den Bergh (persoonlijke communicatie, 31 maart 2020) is een hypothese een voorlopig antwoord op de hoofdvraag, daarna wordt onderzocht of dit juist is.
Voorbeeld webinar
Tijdens het webinar Hoe verplaatsen we ons onderwijs naar online? (SURF, persoonlijke communicatie, 18 maart 2020) presenteerde een medewerker van Hogeschool Inholland een …
of
Zac Woolfit (persoonlijke communicatie, 18 maart 2020) vertelde tijdens het SURF-webinar Hoe verplaatsen we ons onderwijs naar online? dat …
Zie eventueel ook het blogbericht Lessen.

Hoewel dit blog zich zelden richt op actuele onderwerpen is dat dit keer wel het geval. Veel mensen willen zich informeren over de stand van zaken rondom het coronavirus of andere ziekteverschijnselen en gaan daarvoor op zoek naar betrouwbare informatie. Veel geraadpleegde websites zijn Volksgezondheidenzorg.info, rivm.nl en Thuisarts.nl. Behalve over het coronavirus bieden deze websites informatie aan over tal van medische onderwerpen, vandaar de vraag: hoe verwijs je naar een medische website?

Volksgezondheidenzorg.info

De website Volksgezondheidenzorg.info wordt gemaakt door het Centrum Gezondheid en Maatschappij van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Een veelgemaakte fout is dat bij het ontbreken van een auteursnaam niet de naam van de organisatie, RIVM, wordt ingevuld maar Volksgezondheidenzorg.info, de naam van de website. Op de pagina Citeersuggestie

wordt dit ook geadviseerd maar dit is niet volgens de APA-richtlijnen.

Het eerste voorbeeld gaat over de pagina Arbeidsongeschiktheid. Deze pagina heeft tal van subpagina’s en extra uitklapvensters die elk een eigen webadres hebben. Onder Cijfers & Context → Huidige situatie bevindt zich de pagina Incidentie arbeidsongeschiktheid naar leeftijd en geslacht. Het lijkt alsof er geen auteurs of datum genoemd worden, maar onderaan de pagina staat EXPERTS EN REDACTIE > en DATUM PUBLICATIE >. Door hier op te klikken verschijnen er drie auteursnamen en één redacteur. Bij datum publicatie staat 03-07-2018.

Hiermee zijn alle gegevens voor een bronvermelding van een webpagina gevonden:

Bronnenlijst
Schreuder, F. H. J. M., Van Deursen, C. G. L., & Eysink, P. E. D. (2018, 3 juli). Incidentie arbeidsongeschiktheid naar leeftijd en geslacht (T. Hulshof, Red.). Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/arbeidsongeschiktheid/cijfers-context/huidige-situatie#!node-incidentie-arbeidsongeschiktheid-naar-leeftijd-en-geslacht-1

In de tekst
(Schreuder, Van Deursen, & Eysink, 2018)
of
Volgens Schreuder, Van Deursen en Eysink (2018) …

Let op dat de redacteur achter de titel genoemd wordt en niet in de tekst wordt vermeld.
Er zijn ook pagina’s waarbij er geen auteur(s)/redacteur(s) en datum worden genoemd. Noteer hier RIVM (de organisatie verantwoordelijk voor de inhoud van de website) en z.d. (=zonder datum):

Bronnenlijst
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (z.d.). Sociaaleconomische status. Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/sociaaleconomische-status/cijfers-context/samenhang-met-gezondheid

In de tekst
(Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, z.d.)
of
Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (z.d.) …

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

Het RIVM heeft ook een eigen website (www.rivm.nl) waarbij bovenaan de website Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport staat. Omdat het RIVM een onafhankelijke instituut is volstaat bij bronvermelding deze naam:

Bronnenlijst
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (2020, 23 maart). Coronavirus kaart van Nederland per gemeente. Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.rivm.nl/coronavirus-kaart-van-nederland-per-gemeente

In de tekst
(Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2020)
of
Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (2020) …

Op deze pagina staat een afbeelding, zie voor uitleg over hoe naar deze en andere figuren te verwijzen als de figuur in de eigen tekst wordt overgenomen het Het grote figuren blogbericht: 3 Figuur overgenomen uit webpagina, of het onderschrift bij Figuur 1.

Figuur 1. Gemelde COVID-19 patiënten. Overgenomen uit Coronavirus kaart van
Nederland per gemeente door Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2020 (https://www.rivm.nl/coronavirus-kaart-van-nederland-per-gemeente).
Copyright 2020, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

Thuisarts.nl

Net als bij Volksgezondheidenzorg.info wordt Thuisarts.nl regelmatig ten onrechte als organisatie genoemd. Onderaan iedere webpagina staat de naam van de organisatie: Nederlands Huisartsen Genootschap.

Er zijn webpagina’s zonder publicatiedatum (eerste voorbeeld) en pagina’s die wel een datum vermelden, zoals de nieuwsberichten (tweede voorbeeld):

Bronnenlijst
Nederlands Huisartsen Genootschap. (z.d.). ADHD. Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.thuisarts.nl/adhd

In de tekst
(Nederlands Huisartsen Genootschap, z.d.).
of
Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (z.d.) …

Bronnenlijst
Nederlands Huisartsen Genootschap. (2020, 20 maart). Blijf thuis als u klachten heeft: Adviezen voor u en uw gezin als u ziek thuis bent. Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.thuisarts.nl/nieuws/blijf-thuis-als-u-klachten-heeft

In de tekst
(Nederlands Huisartsen Genootschap, 2020).
of
Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (2020) …

De pagina Over Thuisarts.nl geeft een aantal namen van redacteurs, eindredacteurs, adviseurs, etc. maar omdat deze namen niet op de aparte webpagina’s worden genoemd kan overal naar Nederlands Huisartsen Genootschap worden verwezen.

Recensies
In de nieuwe editie van de Publication manual wordt in § 10.7 Reviews (pp. 334-335) uitgelegd hoe te verwijzen naar recensies van een boek, film of televisieserie in een online tijdschrift, krantenartikel of webpagina. De vermeldingen wijken niet af van andere online bronnen, behalve de toevoeging van het geraadpleegde werk tussen vierkante haakjes:
Recensent, A. (jaartal, dag maand). Titel van de recensie [Recensie van het boek/de film/etc., titel boek/film/etc., van A. Maker, functie]. Geraadpleegd op dag maand jaar, van https://www...
Voorbeeld van een online recensie van een speelfilm:
Eyken, K. (2019, 4 oktober). De kritische fan op onze redactie over Joaquin Phoenix [Recensie van de film Joker, van T. Phillips, Regisseur]. Geraadpleegd op 19 februari 2020, van https://www.manners.nl/joker-review/
Voorbeeld van een online recensie van een televisieserie:
Koelewijn, P. (2019, 21 mei). Draak van een einde [Recensie van seizoen 8 van de televisieserie Game of Thrones, van D. Nutter, M. Sapochnik, D. Benioff, & D. B. Weiss, Regisseurs]. Geraadpleegd op 19 februari 2020, van https://www.superguide.nl/nieuws/game-of-thrones-seizoen-8-recensie-draak-van-een-einde-serie
Deze uitleg sluit gedeeltelijk aan bij een vraag van een student: hoe verwijs je naar een Google-review?

Google Maps biedt gebruikers de mogelijkheid een recensie te schrijven over bezochte plaatsen. Een gebruiker moet een profiel aanmaken en heeft naast het plaatsen van een beoordeling ook de mogelijkheid een zelfgemaakte foto te uploaden. Alle reviews zijn openbaar. Zie voor uitleg Google Maps Help.

Bovenstaand voorbeelden sluiten hier niet helemaal bij aan, er is immers bij een restaurant, toeristische attractie of hotel geen sprake van een ‘maker’. Ook ontbreekt een titel, gebruik daarom de tekst van de review tot maximaal 20 woorden.
Iedere recensie krijgt van Google een eigen weblink, waarmee de review makkelijk kan worden teruggevonden. De link kan worden gevonden door naar de pagina van de beoordelaar te gaan, de review op te zoeken en op ‘Delen’ te klikken. Er wordt geen datum genoemd, wel “2 weken geleden” of “een jaar geleden”, waardoor alleen het jaartal met zekerheid te noemen is.
Recensent, A. (jaartal). Eerste regel van de recensie [Google-review van naam locatie]. Geraadpleegd op dag maand jaar, van https://goo.gl/maps/...
Afgelopen maand was uw APA-Team op reis door Nieuw Zeeland (vandaar dat een nieuw bericht even op zich heeft laten wachten) en bezocht daar onder meer Hobbiton Movie Set (zie Figuur 1). Voor de trilogieën van The Lord of the Rings en The Hobbit werd een filmdecor gebouwd dat na de opnamen een permanente locatie werd. Hobbiton is alleen te bezoeken als onderdeel van een rondleiding.

Figuur 1. Hobbiton Movie Set.

Er zijn al ruim 9.700 Google-reviews geplaatst, onderstaand twee voorbeelden van recent geplaatste Nederlandstalige recensies:
Tekst
De meningen over de rondleidingen zijn overwegend positief, al wijzen verschillende bezoekers op de drukte: “verschrikkelijk toeristisch” (Hendriks, 2020) en “er lopen veel groepen tegelijk rond” (Shanna, 2020).
Bronnenlijst
Hendriks, E. (2020). Natuurlijk prachtig om te zien alleen zo verschrikkelijk toeristisch. De enige mogelijkheid om het te zien is met een guide [Google-review van Hobbiton Movie Set Tours]. Geraadpleegd op 19 februari 2020, van https://goo.gl/maps/qBqyQfoDDryoF7RR6
Shanna. (2020). Prachtige locatie, erg leuk om de set te bewandelen. Wel touristisch, er lopen veel groepen tegelijk rond. Onze gids was [Google-review van Hobbiton Movie Set Tours]. Geraadpleegd op 19 februari 2020, van https://goo.gl/maps/yoxQb44eUAcJ599L8
N.B. ‘Shanna’ gebruikt alleen deze naam.