APA: Blog

Op het APA-weblog biedt The APA-Team ondersteuning bij het gebruik van APA, met toelichtingen bij veelvoorkomende vragen en er is de mogelijkheid een reactie te geven of een vraag te stellen.

The APA Team

Hoewel dit blog zich zelden richt op actuele onderwerpen is dat dit keer wel het geval. Veel mensen willen zich informeren over de stand van zaken rondom het coronavirus of andere ziekteverschijnselen en gaan daarvoor op zoek naar betrouwbare informatie. Veel geraadpleegde websites zijn Volksgezondheidenzorg.info, rivm.nl en Thuisarts.nl. Behalve over het coronavirus bieden deze websites informatie aan over tal van medische onderwerpen, vandaar de vraag: hoe verwijs je naar een medische website?

Volksgezondheidenzorg.info

De website Volksgezondheidenzorg.info wordt gemaakt door het Centrum Gezondheid en Maatschappij van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Een veelgemaakte fout is dat bij het ontbreken van een auteursnaam niet de naam van de organisatie, RIVM, wordt ingevuld maar Volksgezondheidenzorg.info, de naam van de website. Op de pagina Citeersuggestie

wordt dit ook geadviseerd maar dit is niet volgens de APA-richtlijnen.

Het eerste voorbeeld gaat over de pagina Arbeidsongeschiktheid. Deze pagina heeft tal van subpagina’s en extra uitklapvensters die elk een eigen webadres hebben. Onder Cijfers & Context → Huidige situatie bevindt zich de pagina Incidentie arbeidsongeschiktheid naar leeftijd en geslacht. Het lijkt alsof er geen auteurs of datum genoemd worden, maar onderaan de pagina staat EXPERTS EN REDACTIE > en DATUM PUBLICATIE >. Door hier op te klikken verschijnen er drie auteursnamen en één redacteur. Bij datum publicatie staat 03-07-2018.

Hiermee zijn alle gegevens voor een bronvermelding van een webpagina gevonden:

Bronnenlijst
Schreuder, F. H. J. M., Van Deursen, C. G. L., & Eysink, P. E. D. (2018, 3 juli). Incidentie arbeidsongeschiktheid naar leeftijd en geslacht (T. Hulshof, Red.). Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/arbeidsongeschiktheid/cijfers-context/huidige-situatie#!node-incidentie-arbeidsongeschiktheid-naar-leeftijd-en-geslacht-1

In de tekst
(Schreuder, Van Deursen, & Eysink, 2018)
of
Volgens Schreuder, Van Deursen en Eysink (2018) …

Let op dat de redacteur achter de titel genoemd wordt en niet in de tekst wordt vermeld.
Er zijn ook pagina’s waarbij er geen auteur(s)/redacteur(s) en datum worden genoemd. Noteer hier RIVM (de organisatie verantwoordelijk voor de inhoud van de website) en z.d. (=zonder datum):

Bronnenlijst
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (z.d.). Sociaaleconomische status. Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/sociaaleconomische-status/cijfers-context/samenhang-met-gezondheid

In de tekst
(Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, z.d.)
of
Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (z.d.) …

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

Het RIVM heeft ook een eigen website (www.rivm.nl) waarbij bovenaan de website Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport staat. Omdat het RIVM een onafhankelijke instituut is volstaat bij bronvermelding deze naam:

Bronnenlijst
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (2020, 23 maart). Coronavirus kaart van Nederland per gemeente. Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.rivm.nl/coronavirus-kaart-van-nederland-per-gemeente

In de tekst
(Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2020)
of
Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (2020) …

Op deze pagina staat een afbeelding, zie voor uitleg over hoe naar deze en andere figuren te verwijzen als de figuur in de eigen tekst wordt overgenomen het Het grote figuren blogbericht: 3 Figuur overgenomen uit webpagina, of het onderschrift bij Figuur 1.

Figuur 1. Gemelde COVID-19 patiënten. Overgenomen uit Coronavirus kaart van
Nederland per gemeente door Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2020 (https://www.rivm.nl/coronavirus-kaart-van-nederland-per-gemeente).
Copyright 2020, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

Thuisarts.nl

Net als bij Volksgezondheidenzorg.info wordt Thuisarts.nl regelmatig ten onrechte als organisatie genoemd. Onderaan iedere webpagina staat de naam van de organisatie: Nederlands Huisartsen Genootschap.

Er zijn webpagina’s zonder publicatiedatum (eerste voorbeeld) en pagina’s die wel een datum vermelden, zoals de nieuwsberichten (tweede voorbeeld):

Bronnenlijst
Nederlands Huisartsen Genootschap. (z.d.). ADHD. Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.thuisarts.nl/adhd

In de tekst
(Nederlands Huisartsen Genootschap, z.d.).
of
Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (z.d.) …

Bronnenlijst
Nederlands Huisartsen Genootschap. (2020, 20 maart). Blijf thuis als u klachten heeft: Adviezen voor u en uw gezin als u ziek thuis bent. Geraadpleegd op 23 maart 2020, van https://www.thuisarts.nl/nieuws/blijf-thuis-als-u-klachten-heeft

In de tekst
(Nederlands Huisartsen Genootschap, 2020).
of
Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (2020) …

De pagina Over Thuisarts.nl geeft een aantal namen van redacteurs, eindredacteurs, adviseurs, etc. maar omdat deze namen niet op de aparte webpagina’s worden genoemd kan overal naar Nederlands Huisartsen Genootschap worden verwezen.

Recensies
In de nieuwe editie van de Publication manual wordt in § 10.7 Reviews (pp. 334-335) uitgelegd hoe te verwijzen naar recensies van een boek, film of televisieserie in een online tijdschrift, krantenartikel of webpagina. De vermeldingen wijken niet af van andere online bronnen, behalve de toevoeging van het geraadpleegde werk tussen vierkante haakjes:
Recensent, A. (jaartal, dag maand). Titel van de recensie [Recensie van het boek/de film/etc., titel boek/film/etc., van A. Maker, functie]. Geraadpleegd op dag maand jaar, van https://www...
Voorbeeld van een online recensie van een speelfilm:
Eyken, K. (2019, 4 oktober). De kritische fan op onze redactie over Joaquin Phoenix [Recensie van de film Joker, van T. Phillips, Regisseur]. Geraadpleegd op 19 februari 2020, van https://www.manners.nl/joker-review/
Voorbeeld van een online recensie van een televisieserie:
Koelewijn, P. (2019, 21 mei). Draak van een einde [Recensie van seizoen 8 van de televisieserie Game of Thrones, van D. Nutter, M. Sapochnik, D. Benioff, & D. B. Weiss, Regisseurs]. Geraadpleegd op 19 februari 2020, van https://www.superguide.nl/nieuws/game-of-thrones-seizoen-8-recensie-draak-van-een-einde-serie
Deze uitleg sluit gedeeltelijk aan bij een vraag van een student: hoe verwijs je naar een Google-review?

Google Maps biedt gebruikers de mogelijkheid een recensie te schrijven over bezochte plaatsen. Een gebruiker moet een profiel aanmaken en heeft naast het plaatsen van een beoordeling ook de mogelijkheid een zelfgemaakte foto te uploaden. Alle reviews zijn openbaar. Zie voor uitleg Google Maps Help.

Bovenstaand voorbeelden sluiten hier niet helemaal bij aan, er is immers bij een restaurant, toeristische attractie of hotel geen sprake van een ‘maker’. Ook ontbreekt een titel, gebruik daarom de tekst van de review tot maximaal 20 woorden.
Iedere recensie krijgt van Google een eigen weblink, waarmee de review makkelijk kan worden teruggevonden. De link kan worden gevonden door naar de pagina van de beoordelaar te gaan, de review op te zoeken en op ‘Delen’ te klikken. Er wordt geen datum genoemd, wel “2 weken geleden” of “een jaar geleden”, waardoor alleen het jaartal met zekerheid te noemen is.
Recensent, A. (jaartal). Eerste regel van de recensie [Google-review van naam locatie]. Geraadpleegd op dag maand jaar, van https://goo.gl/maps/...
Afgelopen maand was uw APA-Team op reis door Nieuw Zeeland (vandaar dat een nieuw bericht even op zich heeft laten wachten) en bezocht daar onder meer Hobbiton Movie Set (zie Figuur 1). Voor de trilogieën van The Lord of the Rings en The Hobbit werd een filmdecor gebouwd dat na de opnamen een permanente locatie werd. Hobbiton is alleen te bezoeken als onderdeel van een rondleiding.

Figuur 1. Hobbiton Movie Set.

Er zijn al ruim 9.700 Google-reviews geplaatst, onderstaand twee voorbeelden van recent geplaatste Nederlandstalige recensies:
Tekst
De meningen over de rondleidingen zijn overwegend positief, al wijzen verschillende bezoekers op de drukte: “verschrikkelijk toeristisch” (Hendriks, 2020) en “er lopen veel groepen tegelijk rond” (Shanna, 2020).
Bronnenlijst
Hendriks, E. (2020). Natuurlijk prachtig om te zien alleen zo verschrikkelijk toeristisch. De enige mogelijkheid om het te zien is met een guide [Google-review van Hobbiton Movie Set Tours]. Geraadpleegd op 19 februari 2020, van https://goo.gl/maps/qBqyQfoDDryoF7RR6
Shanna. (2020). Prachtige locatie, erg leuk om de set te bewandelen. Wel touristisch, er lopen veel groepen tegelijk rond. Onze gids was [Google-review van Hobbiton Movie Set Tours]. Geraadpleegd op 19 februari 2020, van https://goo.gl/maps/yoxQb44eUAcJ599L8
N.B. ‘Shanna’ gebruikt alleen deze naam.
Parlementaire documenten
Alle documenten van de Nederlandse regering en het Nederlands parlement zijn voor iedereen in te zien op de website https://zoek.officielebekendmakingen.nl. Ook historische parlementaire documenten uit de periode 1814 tot 1995 kunnen hier geraadpleegd worden, maar: hoe verwijs je naar een parlementair document?

Zoekpagina parlementaire documenten

Onder parlementaire documenten vallen kamerstukken, kamerverslagen en kamervragen. In de tekst en in de bronnenlijst wordt naar deze documenten verwezen als Kamerstukken of Handelingen (verslagen en vragen), met de toevoeging I bij Eerste Kamer en II bij Tweede Kamer en één of twee nummers.

Kamerstukken
Een kamerstuk heeft een itemnummer en soms ook een volgnummer. In de tekst staat het jaartal van publicatie vermeld, in de bronnenlijst de complete datum. In de tekst kan aangegeven worden dat het om een wetsvoorstel, brief van de minister, etc. gaat. Persoonsnamen zoals de naam van de minister, staatsecretaris, kamerlid, etc. worden niet in de bronverwijzing of -vermelding genoemd maar kunnen uiteraard wel in de tekst vermeld worden.
Tekst
… In zijn brief aan de Tweede Kamer (Kamerstukken II, 32793, nr. 459, 2019) licht staatssecretaris Blokhuis het besluit toe over een nieuw voedselkeuzelogo …
of
“Consumenten moeten het logo eenvoudig kunnen begrijpen, het logo moet in lijn zijn met de Schijf van Vijf en er wordt gekeken naar de internationale ontwikkelingen” (Kamerstukken II, 32793, nr. 459, 2019) en …
Bronnenlijst
Kamerstukken II, 32793, nr. 459. (2019, 3 december). Geraadpleegd op 17 december 2019, van https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-32793-459.html

Handelingen
Naar de verslagen van de vergaderingen van de Eerste Kamer en de Tweede Kamer wordt verwezen als Handelingen, eveneens met de toevoeging I of II, gevolgd door een vergader- en een itemnummer. Kamervragen en antwoorden daarop krijgen de aanduiding Aanhangsel Handelingen II.
Tekst
In het mondelinge vragenuur stelde het kamerlid Paternotte vragen aan de minister voor Medische Zorg en Sport over racistische spreekkoren bij een voetbalwedstrijd (Aanhangsel Handelingen II, nr. 25, item 2, 2019) en …
Bronnenlijst
Aanhangsel Handelingen II, nr. 25, item 2. (2019, 13 december). Geraadpleegd op 17 december 2019, van https://zoek.officielebekendmakingen.nl/h-tk-20192020-25-2.html

Zie eventueel ook De APA-richtlijnen uitgelegd, § 2.15.2, p. 52.
Website HAN APA vernieuwd
Aan het begin van dit schooljaar heeft de website van de HAN Studiecentra, en dus ook de pagina’s over de APA richtlijnen, een nieuwe opmaak gekregen. Na drie jaar is er afscheid genomen van de rood-blauwe pagina’s.

Hiervoor in de plaats is een zwart-roze opmaak gekomen, inclusief een nieuw logo. De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heet nu officieel HAN_ University of Applied Sciences (inclusief liggend streepje achter HAN). Inhoudelijk zijn de pagina’s niet veranderd.

Vanaf vandaag heeft ook dit weblog een nieuwe 'header' en zullen de kleuren waar mogelijk worden aangepast aan de zwart-roze opmaak.

Vragen, opmerkingen en andere reacties zijn welkom op auteursrecht@han.nl
of laat een reactie onder dit bericht achter.

Naar de vernieuwde website.

Met dank aan Rik van Schendel.
Citaat opsomming
Een student stelde de volgende vraag: als ik een opsomming citeer, moet ik dan achter elke regel een bronverwijzing plaatsen en waar zet ik de dubbele aanhalingstekens als de opsomming minder dan 40 woorden heeft?

Het antwoord op het eerste deel van de vraag is nee, zet geen verwijzing achter ieder onderdeel van de opsomming maar plaats deze aan het begin of aan het einde van de opsomming. Als voorbeeld is een opsomming uit het boek Onderzoek doen! van Tom Fischer en Mark Julsing gekozen. Op pagina 63 worden de voordelen van online-onderzoek opgesomd:

Bij het citeren van deze opsomming kan de verwijzing aan het begin worden geplaatst, bijvoorbeeld:
Volgens Fischer en Julsing (2019, p. 63) heeft online-onderzoek verschillende voordelen:
1. Snel
2. Multimediaal
3. Goedkoop
4. Makkelijk internationaal toepasbaar
5. Gebruiksvriendelijk
6. Geen sprake van interview-bias
7. Minder fouten
8. Eerlijker antwoorden
Het is ook mogelijk om de bronverwijzing aan het einde te plaatsen:
Online-onderzoek heeft verschillende voordelen:
1. Snel
2. Multimediaal
3. Goedkoop
4. Makkelijk internationaal toepasbaar
5. Gebruiksvriendelijk
6. Geen sprake van interview-bias
7. Minder fouten
8. Eerlijker antwoorden (Fischer & Julsing, 2019, p. 63)
Zoals te zien is in bovenstaand voorbeeld heeft de geciteerde opsomming geen dubbele aanhalingstekens. Bij 40 of minder woorden staat een citaat tussen dubbele aanhalingstekens (zie ook APA in de tekst: Citeren), maar bij een opsomming worden dezelfde richtlijnen gehanteerd als bij een citaat van meer dan 40 woorden: laat het citaat inspringen en gebruik geen dubbele aanhalingstekens, waarmee het tweede deel van de vraag ook beantwoord is.

Voor de volledigheid de vermelding van bovenstaand boek in een bronnenlijst:

Fischer, T., & Julsing, M. (2019). Onderzoek doen! Kwantitatief en kwalitatief onderzoek (3e druk). Groningen: Noordhoff.